เปลตัก (Scoop Stretcher) เป็นอุปกรณ์กู้ภัยที่ออกแบบมาเพื่อเคลื่อนย้ายผู้บาดเจ็บในสถานการณ์ฉุกเฉิน เช่น อุบัติเหตุในพื้นที่แคบหรือซากอาคารพังทลาย การใช้เปลตักอย่างถูกต้องและปลอดภัยช่วยลดความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บเพิ่มเติมของผู้ป่วย โดยเฉพาะเมื่อสงสัยว่ามีการบาดเจ็บที่กระดูกสันหลังหรืออวัยวะสำคัญ การปฏิบัติตามขั้นตอนที่เหมาะสมและการทำงานเป็นทีมเป็นกุญแจสำคัญในการใช้งานเปลตักให้เกิดประโยชน์สูงสุด
เตรียมอุปกรณ์และประเมินสถานการณ์
ก่อนใช้งาน ทีมกู้ภัยต้องตรวจสอบสภาพเปลตักให้แน่ใจว่าไม่มีรอยแตกหรือชิ้นส่วนชำรุด และประเมินสภาพผู้ป่วย หากสงสัยว่ามีการบาดเจ็บที่กระดูกสันหลัง ควรใช้เฝือกดามคอก่อนเพื่อตรึงคอให้มั่นคง การสื่อสารในทีมเป็นสิ่งสำคัญเพื่อกำหนดบทบาทของแต่ละคน เช่น ใครจะวางเปล ใครจะควบคุมศีรษะผู้ป่วย
วางเปลตักใต้ร่างกายผู้ป่วย
เปลตักมีลักษณะพิเศษคือสามารถแยกเป็นสองส่วนได้ ทีมกู้ภัยจะต้องแยกเปลออกแล้วสอดแต่ละด้านเข้าไปใต้ร่างกายผู้ป่วยอย่างระมัดระวัง โดยพยายามเคลื่อนย้ายร่างกายให้น้อยที่สุด วิธีหนึ่งคือการยกผู้ป่วยเล็กน้อย (Log Roll Technique) โดยมีเจ้าหน้าที่ควบคุมศีรษะและลำตัวให้อยู่ในแนวตรงเพื่อป้องกันการบิดตัว จากนั้นสอดแผ่นเปลทั้งสองข้างแล้วประกอบเข้าด้วยกันโดยล็อกให้แน่น
รัดสายรัดเพื่อยึดผู้ป่วย
เมื่อประกอบเปลตักเรียบร้อย ใช้สายรัดที่มากับเปลเพื่อยึดร่างกายผู้ป่วยให้แน่นหนา โดยรัดบริเวณหน้าอก สะโพก และขา ต้องแน่ใจว่าสายรัดไม่แน่นจนกดทับหรือหลวมจนผู้ป่วยขยับได้ การรัดต้องกระชับแต่ไม่รบกวนการหายใจหรือทำให้ผู้ป่วยเจ็บปวด
การยกและเคลื่อนย้ายผู้ป่วย
การยกเปลตักต้องทำพร้อมกันโดยทีมอย่างน้อยสองถึงสี่คน ขึ้นอยู่กับน้ำหนักของผู้ป่วย เจ้าหน้าที่ต้องย่อตัวในท่าที่ถูกต้องเพื่อป้องกันการบาดเจ็บของตนเอง และยกเปลในลักษณะประสานจังหวะกัน โดยมีคนหนึ่งควบคุมศีรษะผู้ป่วยตลอดเวลา ขณะเคลื่อนย้าย ต้องหลีกเลี่ยงการกระแทกหรือการเคลื่อนไหวที่รุนแรง และเลือกเส้นทางที่ราบเรียบที่สุดเท่าที่จะทำได้
การใช้เปลตักต้องระวังไม่ให้เคลื่อนย้ายผู้ป่วยมากเกินไป เพราะอาจทำให้อาการบาดเจ็บรุนแรงขึ้น โดยเฉพาะในกรณีกระดูกหักหรือบาดเจ็บที่กระดูกสันหลัง เจ้าหน้าที่ต้องได้รับการฝึกอบรมอย่างดีเพื่อเข้าใจเทคนิคการวางเปลและการยกที่ถูกต้อง นอกจากนี้ ต้องสื่อสารกับผู้ป่วยอย่างชัดเจนเพื่อลดความตื่นตระหนกและอธิบายขั้นตอนให้เข้าใจ
หลังใช้งาน ควรทำความสะอาดเปลตักด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อเพื่อกำจัดคราบเลือดหรือสิ่งสกปรก และตรวจสอบสภาพสายรัดและกลไกการล็อกก่อนจัดเก็บในที่แห้ง เพื่อให้พร้อมสำหรับภารกิจต่อไป
การใช้เปลตักอย่างถูกวิธีไม่เพียงช่วยปกป้องผู้บาดเจ็บ แต่ยังเพิ่มประสิทธิภาพและความปลอดภัยให้กับทีมกู้ภัย ด้วยเทคนิคที่เหมาะสมและการประสานงานที่ดี เปลตักจะเป็นเครื่องมือที่ช่วยชีวิตได้อย่างแท้จริงในสถานการณ์ฉุกเฉิน
